युवराज नयाँघरेको ‘तनक्खा’ र प्रवासी साहित्यप्रेमीहरूको आत्मीय समागम
बैंकक, थाइल्याण्ड | थाइल्याण्डको राजधानी बैंककमा आयोजित नेपाली साहित्यिक भेटघाट तथा रचना वाचन कार्यक्रम एक प्रेरणादायी, भावनात्मक र स्मरणीय वातावरणमा सम्पन्न भयो। नेपाली साहित्यप्रेमी, लेखक, कवि तथा पाठकहरूको उल्लेखनीय सहभागितामा सम्पन्न यस कार्यक्रममा प्रवासमा रहेका नेपालीहरूको भावना, संस्कृति र सृजनशीलताको अद्भुत समिश्रण देखियो।
कार्यक्रममा विशेष अतिथिका रूपमा सहभागी हुनुभएका मदन पुरस्कार विजेता तथा वरिष्ठ साहित्यकार युवराज नयाँघरे कार्यक्रमको प्रमुख आकर्षण बन्नुभयो। उहाँको आत्मीयता, गहिरो चिन्तनशीलता र सरल व्यक्तित्वले उपस्थित सबैको मन जित्यो।
इलाममा जन्मनुभएका नयाँघरे समकालीन नेपाली साहित्यका एक सशक्त निबन्धकार तथा कथाकार हुनुहुन्छ। सामाजिक यथार्थ, वर्गीय असमानता, जातीय पहिचान, सांस्कृतिक विविधता र चेतनाका विषयमा उहाँका कृतिहरूमा गहिरो दृष्टिकोण भेटिन्छ। विशेषगरी, उहाँको चर्चित कृति ‘एक हातको ताली’ ले २०६५ सालमा मदन पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो।
कार्यक्रममा उहाँको पछिल्लो कृति ‘तनक्खा’ लाई केन्द्रमा राखेर गरिएको चर्चा अत्यन्त अर्थपूर्ण रह्यो। तनक्खा दक्षिणपूर्वी एसियाली मुलुक म्यानमारका विभिन्न गन्तव्यहरूमा आधारित एक उत्कृष्ट नियात्रा सङ्ग्रह हो। मुक्त र गहिरो दृष्टिकोणबाट लेखिएको यस कृतिमा बर्मेली नेपाली समाजको जीवन, संस्कृति, धर्म, सार्वजनिक सरोकार र ऐतिहासिक पृष्ठभूमिको सूक्ष्म र गहिरो चित्रण गरिएको छ।
(१७४ पृष्ठ, पेपरब्याक संस्करण)
‘तनक्खा’ शब्द म्यानमारको परम्परागत चन्दन जनाउने शब्द हो, जुन सौन्दर्य, संस्कृति र पहिचानसँग गाँसिएको छ। लेखकले २२ दिनको म्यानमार यात्रा दौरान भोगेका अनुभूति, देखेका दृश्य र भेटेका पात्रहरूलाई २१ अध्यायमा विभाजन गरी कलात्मक र जीवन्त ढंगले प्रस्तुत गरेका छन्। टमु, माण्डले, याङ्गुनदेखि ऐरावती नदीसम्म, गुम्बा, चैत्य, गोर्खाली वीरता र नेपाली प्रवासीहरूको कथा समेटिएको यो कृति नेपाली चेतना र इतिहासको दस्तावेज बनेको छ।
कार्यक्रममा म्यानमारका नेपालीभाषी समुदायका सदस्यहरू पनि सहभागी थिए। उनीहरूले ‘तनक्खा’सँग जोडिएका आफ्ना अनुभवहरू साक्षात् लेखकसँग बाँड्ने मौका पाए। युवराज नयाँघरेले म्यानमारका नेपालीहरूको भाषिक, सांस्कृतिक र सामाजिक अवस्थाबारे प्रस्तुत गरेका विवरणहरूले कार्यक्रममा थप गहिराइ र भावुकता थप्यो।
कार्यक्रमको संयोजनमा कवियत्री दीपा रानाको योगदान विशेष रह्यो। उहाँको समर्पण, साहित्यप्रेम र व्यवस्थापन क्षमताले कार्यक्रमलाई सफल र स्तरीय बनाउन उल्लेखनीय भूमिका खेलेको सहभागीहरूको भनाइ थियो।
साहित्य, संस्कृति र प्रवासी भावनाको समागम भएको यस साहित्यिक साँझले स्पष्ट सन्देश दिएको छ — प्रवासमा रहेर पनि नेपाली साहित्यको चेतना, भावना र अभिव्यक्तिलाई जीवन्त राख्न सकिन्छ। साहित्य देश, भूगोल र सीमाभन्दा माथि उठेर मन र आत्मालाई जोड्ने सेतु हो भन्ने अनुभूति सबैमा जागृत गरायो।
युवराज नयाँघरेको उपस्थिति, विचार र सन्देशले यो भेटघाटलाई केवल कार्यक्रम नभई एक स्मरणीय साहित्यिक यात्रा बनाएको छ — जुन धेरै दिनसम्म उपस्थित सबैको मनमा गूञ्जिरहनेछ।
